Charles MARAIS van Plessis Marle, suid van Parys, het as Franse Hugenoot in 1688 op die Voorschooten aangekom met sy vrou Catherine TABOUREUX en 4 kinders, sy sterwe 1729. Hy vlug met sy gesin na Nederland, waar hulle op 14 Sep 1687 die Katolieke geloof in die Waalse Kerk in Den Haag afsweer.

Hulle het Delftshaven op 31 Desember 1687 verlaat, en op 13 April 1688 in Saldanhabaai geland. Hulle het na die Kaap gekom met die "Jupiter".

Hy verkry op 1 Des 1688 die 60 morg plaas Le Plessis Marle aan die Simonsberg in Groot Drakenstein.

Hy is in 30 Maart 1689 deur 'n Hottentot op sy plaas le Plessis Marle in Drakenstein aangerand, en is 4 dae later op 3 April 1689 aan sy beserings oorlede.

Die volgende kom uit die dagboek van Simon van der Stel: 1689, 5 April - Tegens de middag wordt hier door den Hottentots-kaptein Thomas een zijner Hottentotten in hecthenis gebracht, dewijl hij een der Franse vlugtelingen woonagtig aan Drakenstein, moordadig om het leven heeft gebracht. 21 April - Is de gevangen Hottentot, over een manslag aan een Fransman door hem gedaan, deze morgen door de Raad van Justitie de dood aangeseid. 23 April - Heden is de gevangen Hottentot ter dood gebracht in Conformiteit van de volgende Sententie: "Also de Hottentot Edescha, bijenaamd Dikkop, resorterende onder het kraal van zijn overleden Kaptein Thomas, altans 's hierdie gevangene meer dan 25 jaren oud, aan de Ed. Achtb. Raad van Justitie aan deze plaats, buiten pijn en dwang van ijzeren banden of te enige dreigementen van dien, vrijwillig heeft beleden en bekend, en zulks genoeg zijnde gebleken, dat hij (gevangene) niet heeft ontzien, op de 29 ste Maart laasleden, 's middags omtrent een uur voor zonsondergang te komen, benewens twee andere Hottentotte van 't zelfde kraal, in de tuin van de Franse landbouer Charles Marré, wonende aan Drakenstein, en denzelfe op een onbeleefde manier en met wrange woorden watermeloenen af te vragen, en tot antwoord van de voornoemde Marré gekregen hebbende, geen van die rijp te zijn, - dat hij (gevangene) onderstaan hadde op zijn eigen autoriteit een derzelve af te plukken, en die niet bekwaam om gegeten te worden bevinde, dat hij dezelwe naar 't hoofd van die gezeide Charles Marré heeft geworpen, zonder hem nochtans te raken, dat hij (gevangene) ook niet geschroomd heeft uit enkele baldadigheid tot twee verscheiden malen klei of klipstenen op te rapen, en daarmede de gemelde Marré diermate in zijn linkerzijde of lies te treffen, dat dezelve daardoor genoodzaakt was hem naar huis te begeven en zich aldaar te bergen.

Dat hij (gevangene) zich vervolgens naar zijn voorzeide kraal vervoegd, en aldaar verstaan hebbende, dat Charles Marré na verloop van vier dagen, en sedert dat hij hem geworpen hadde, was komen te overlijden, hij zich versteken hadde, en landvluchtig geworden was, totdat hem zijn eigen volk en landraad achterhaald, en in handen van Justitie overgeleverd hebben.

Dat aan de Ed. Achtb. Raad van Justitie gebleken is, door de verklaring van de Chirurgijn van Stellenbosch, Jan du Plessis, na gewone inspektie en gedane opening van des overledens lichaam, ten overstaan van de Landdrost en heemraden in geschrifte gegeven, als dat hij (du Plessis) in de linderdije of lies van de overledene Marré een grote Contutie zowel binnen als buiten, een hartader gebroken, en 't bloed door 't lichaam samen geronnen gevonden heeft, oordelende daarop de dood gevolgd en veroorzaakt te zijn.

Dat hij (gevangene) eindelik zo voor gekommitteerden ui de Ed. Achtb. Raad van Justitie, alsmede in Judicis in 't bijwzen van de omliggende Hottentots Kapteinen openlik bekend en vrijwillig beleden heeft zijn voorzeide feit waarachtig, en daarom des doods schuldig te zijn.

... Aldus gesententieerd in 't Casteel de Goede Hoop den 20 en April 1689, nutsgaders geexecuteerd den 23 en aanvolgende.

Geteken: sterf van der Stel, Dominique De Chavonnes, Eerw. Pieter Linis, Jan Hendrik Blum, A. van Rhede, Christiaan Freser, Guilliam Hees (of Heems), J.D. du Beer.

HIER VOLG VERDERE BYDRAE OOR HIERDIE HOFSAAK
Bygedra deur Lorna Newcomb lornanew@iafrica.com
Die volgende is 'n aanhaling uit 'n artikel `"Tot Afschrikt van andre": Die V.O.C.-regstelsel en geweld ten opsigte van die Khoisan aan die Kaap, 1677-1705.' pp.8-32 wat in Kronos Vol. 12 (1987) verskyn het en geskryf is deur Henry C.Bredenkamp, Universiteit van Wes-Kaapland. Na 'n bondige beskrywing van die gebeure wat aanleiding gegee het tot Charles Marais se moord, vervolg die skrywer:- "Nadat die saak eers voor die landdros van Stellenbosch en Drakenstein gedien is, en deur die Raad van Justisie verder in die Kasteel verhoor is, is Edessha alias Dikkop, ter dood veroordeel. Die voltrekking daarvan is enkele dae vertraag weens die besopenheid van die Raad se sekretaris, M. Kemels, wat die vonnis nie behoorlik volgens prosedure kon opstel nie. Toe dit uiteindelik afgehandel is, het die Raad, soos by vorige geleenthede, die terdoodveroordeelde aan sy klan uitgelewer om "op haere wijse gestraft en met stokken geslagen te werden dat er de dood navolgt" (CJ 780, 20 April 1689, p.859; CJ 291 Getuienis van Edessha, 20 April 1689, pp.275-7) Op die motiewe vir Edessha se optrede het die V.O.C. regpleers nooit ingegaan, net op die fisiese oorsaak van die Hugenoot se dood. Anders as wat die geval met V.O.C. dienaars en koloniste was, is Edessha se saak verhoor sonder dat enigeen uit sy stand sitting by die verrigtinge van die Hof van Heemrade en Raad van Justiese geniet het." p.14 Gebasseer op wat Prof Bredenkamp aanhaal in sy artikel, het die voorlopige verhoor dus vermoedelik op Stellenbosch in die Drostdy (raadshuis) plaasgevind waar die landros en heemrade vergader het en reeds in 1687 gebou is. Die Raad van Justisie sou die saak in die Kasteel verder verhoor het. Vonnisse is in die openbaar voltrek ten aanskoue van almal, maar of dit Edessha se lot was en of sy mense hom in hul kraal gegesel het, is nie uit hierdie bron duidelik nie!

Bygedra deur Adela Meyer mwadela@mweb.co.za
In 'n boek deur Juliet Marais Louw "The Huguenot Story" kom die volgende voor rondom die verhaal van Charles Marais voor. Die plaas naam van Charels was "Plessis les Marle" Na aanleiding van die klein dorpie waarvan hulle oorspronklik gekom het.Die aanval wat tot sy moord gelei het vind plaas op 29 Maart 1689. Die Moordenaar was Dikkop (noemnaam). Hy en twee ander mans het Charels gestenig omdat hy nie aan hulle Waterlemoene wou gee nie omdat dit nog groen was (Die taal was destyds 'n probleem). Na hulle gehoor het dat Charels dood is het hulle weggehardloop. Hulle eie mense het hulle gevang en aan die gereg oorhandig, Na Dikkop skuldig bevinding is hy aan sy eie nasie (Hottentote) oorhandig en volgens die boek het hulle hom met stokke geslaan tot hy dood was. Net so terloops, reken die skryfster, dat Charles die eerste persoon was waarop 'n lykskouing uitgevoer sou wees die dag na sy dood.Hy is dan ook dood aan 'n gebarste hartslagaar (as gevolg van 2 klippe wat hom in sy linker lies getref het.) en die bloed het oor die hart gestoot. Die Dokter wat die lykskouing gehou het was ene 62 jarige Jean Prieur du Plessis en die buurman van Charels moes bystaan en hy was Jacques de Savoye. Die nadoodse ondersoek papiere is te siene in die Kaapse agriewe volgens die skryfster van die boek. Charles se plaas was aan die hange van die Simonsberg en hy het maar net 6 maande daar geboer voor sy moord, en dat die Hottentot kraal daar naby was. Charles se buurman was Afrikaans magtig want hy het jarelank in Flandere gewoon en kon die vertaling van die verslag doen woord vir woord. Die verslag lui soos volg: I have been in Drakenstein and have examined Charles Marais, who died after being struck in the left groin by two stones thrown by a Hottentot on 29th March. I opened the wound in the presence of Monsieur the Landrost Jan Mostert, Hendrik de Cochè and Jacques de Savoye as Heenraad of Stellenbosch and Drakenstein. I found a great inward and outward contusion and the heart artery broken, which having collected much blood, overwhelmed the heart and caused death. In token of the truth hereof I have signed it, J.Prieur du Plessis.

Hy het 3 seuns en een dogter gehad, almal in Europa gebore.

KINDERS:

b1. Claude * 1662, x 1690 Maria Avice xx 13 Okt 1721 Susanne Gardiol van "la Coste" in Provence, weduwee van Abraham de Villiers. Hy was een van die eerste ouderlinge van die Franse gemeente. Toe sy tweede vrou in 1729 oorlede is, het hy die plase Meerlust, Lekkerwyn, le Plessis Marle en Welvanpas (waar Piet Retief gebore is) besit.
b2. Charles * 1668 x 1692 Anna de Ruelle van Guisnes d/v Daniel, boer De Fontein, Wamakersvallei + 16 May 1711
b3. Izaac * 1677
b4. Maria (Marie-Madeleine)* 1682 x 1700 Estienne Nel xx Pierre Taillefert xxx Pieter Boeiens (Booysen)

Verwysings:
De Villiers/Pama
Heese/Lombard
Verwysingsmateriaal, Boksburg biblioteek
Verwysingsmateriaal, Springs LDS FHC biblioteek
Danie Viljoen se webblad

Saamgestel deur:
Martina Louw (nee van Breda)
Kennethl@xtra.co.nz
AM van Rensburg 

NOTE: added by Demornay du Toit, 3 February 2009

The entry above for Charles Marais includes the following:

4. Maria (Marie-Madeleine)* 1682 x 1700 Estienne Nel xx Pierre Taillefert xxx Pieter Boeiens (Booysen)

This is not correct. The 1713 muster rolls (Drakenstein) in the eGSSA transcription includes both

1. Steven Niel & Maria Madalena Marai
2. Pieter Talifer & Maria Marai

The same Maria Marais could not, therefore, not married to both Estienne (Steven) Niel and Pierre (Pieter) Taillefert at different times. 

Marie-Madeleine, daughter of Charles Marais and Catherine Taboureaux, married Estienne Niel.  Evidence of this is cited on the Ball Family History web site (under Maria Magdalena Marais) as follows:

Cape Archives, C416, Inkomende Brieven: Kamer Delft, Dec 19 1687, f.1013, in French Refugees at the Cape, C.G.Botha, Cape Town, Cape Times Ltd, 1919:   Met dit schip' staen mede van hier te gaen de volgende persoonen, die om de vervolginge tegens de waere gereformeerde Religie in Vrankrijk bij ons sijn overgekomen, die nu volgens Resolutie van de vergaderingh der Heeren 17 en 't reglement aen de Caep moeten werden geplaetst en als vrije luijden tot den lantbouw en andere hantwercken gebruijkt, wij recommandeeren U : E : deselve in alles behulpsaem te wesen waer aen de Compc in 't particulier en de kercks godsdienst sal geschieden-namentlijk, Charles Marais uijt plessis in Vrankrijk, Catarina Taboureux sijn huijsvrouw, Claude Marais out 24 jaeren, Charles Marais 19 jaeren, Isaac Marais 10 laeren, Marie Marais 6 jaeren der selver kinderen

Will - Niel, Etienne and Maria Magdalena Marais - 1716, dated 13 May 1716 and filed 16 September 1716, Cape Archives, MOOC 7/1/2, 76:  den vrijlandbouwer Etienne Niel oud agtenveertigh jaaren geboren in't Dauphine en Maria Magdalena Marais oud vier en dertigh jaaren geboren Hierpoix, beijde provinites van Vrankrijk, tesamen egte luijden woonende aan de Hoek van de Perdebergh, op haar plaats gent. Oranjge, den eersten compt. fris en gezond van lighaam, de tweede compt siekelijk ...

The two passages above place Marie's date of birth between 14 May 1681 and 19 Dec 1681 and, taken together, provide reasonable proof that it was the daughter of Charles Marais and Catherine Taboureaux who married Estienne Niel.

Maria Marais, daughter of Claude Marais and Marie Avice (niece of the above-mentioned Marie-Madeleine Marais) married Pierre Taillefert.  Evidence of this is found in the inventory of the estate of Suzanne Gardiol (widow of Abraham de Villiers and second wife of Claude Marais) where, under "Lasten den boedels", bequests to the children from Suzanne's first marriage are listed and, following that, bequests to the children from Claude's first marriage:   aan Charle en Etiene Marais over t restand hunner moeders erfportie 534:--,
aan Maria Marais wed: Talifer over haar geheele moeders erfportie 917:--

A transcription of Suzanne Gardiol's inventory can be found on the TANAP web site (MOOC 8/5.51). It is also quoted on the Ball Family History web site (see Maria Marais).  The same Maria Marais subsequently married Pieter Boeiens (Booyens).  Again from Ball Family History (under this marriage): Den 26 10ber: Pieter Booyens van Blokziel, weduwenaar, met Maria Marais wede. van wijlen Pieter talifer (Drakenstein Baptisms and marriages CD issued by the Drakensteinse Heemkring, Paarl)